Potrzeby żywieniowe dziecka zmieniają się wraz z jego wzrostem i rozwojem. Przedszkolak potrzebuje więc jadłospisu, który zaspokoi jego rosnące zapotrzebowanie na składniki odżywcze i pozwoli na pełne wykorzystanie jego możliwości.
Wyniki rekrutacji do przedszkoli zostały już ogłoszone – dumni rodzice jeszcze bardziej dumnych trzylatków zaczynają już kompletowanie najmodniejszej garderoby i poszukiwania plecaczków w kształcie biedronki lub misia. Wkraczają w ten sposób wspólnie ze swoimi pociechami w okres przedszkolny – czas wielu radości zarówno dla malucha jak i jego rodziców. Dzieciom dołączenie do grupy Motylków lub Stokrotek daje szansę zawierania nowych przyjaźni i spędzania czasu z rówieśnikami, a ich opiekunowie z łezką w oku obserwować mogą pierwsze poważne role w przedstawieniach i odbierać coraz bardziej zaawansowane w formie laurki na Dzień Matki i Dzień Ojca. Jest to jednak także okres nowych wyzwań, do których należy m.in. zaspokojenie rosnącego zapotrzebowania dziecka na składniki odżywcze potrzebne do zapewnienia dalszego prawidłowego rozwoju mózgu i funkcji poznawczych oraz właściwego przebiegu reakcji odpornościowych, odpowiedzialnych za ochronę malucha przed infekcjami.
Dziecko w wieku przedszkolnym* zwiększa swoje zapotrzebowanie m.in. na:
- Cynk: +67%,
- Żelazo: +43%,
- Witaminę C: +25%,
- Witaminę A: +12,5%.
Wyniki badań sprawdzających jakość diety polskich dzieci w wieku 13-36 miesięcy są zaś, niestety, niepokojące. Już w okresie żłobkowym w jadłospisie ponad połowy maluchów za mało było2:
- witaminy D ważnej dla mocnych kości – dzieci zaspokajały średnio 18% zapotrzebowania,
- witaminy E – średnie spożycie wynosiło 52%,
- folianów – średnio dzieci przyjmowały 53% zapotrzebowania
- żelaza, które jest składnikiem istotnym dla prawidłowego rozwoju u dziecka funkcji poznawczych (m.in. umiejętność spostrzegania, sprawność językową, pamięć, uwagę i koncentrację) – średnio 64% normy.
Dodatkowo, średnie spożycie białka aż 3-krotnie przekraczało poziom zalecany przez ekspertów.1 Kolejny problem stanowi fakt, iż maluszki otrzymywały niewiele ponad połowę dziennej zalecanej porcji mleka i mlecznych napojów fermentowanych2, stanowiących ważne źródło wapnia.
Jak powinna wyglądać dieta przedszkolaka?
Nieprawidłowości takie, zarówno niedobory jak i nadmiary składników odżywczych, nie wpływają korzystnie na kształtujący się właśnie organizm. Warto więc już teraz, na kilka miesięcy przed niezwykle ważnym pierwszym dniem w przedszkolu, zwrócić uwagę na jadłospis dziecka. Dzięki temu, wkraczając w nowy, ważny etap życia, będzie do niego dobrze przygotowane.
- Posiłki.
Każdy mechanizm, by móc dobrze funkcjonować potrzebuje stałego dostępu do wysokiej jakości paliwa. Maluchowi energii i składników odżywczych niezbędnych do bieżącego funkcjonowania, nauki i zabawy, ale również długofalowego rozwoju, dostarczają właśnie odpowiednio skomponowane posiłki, które powinny być równo rozłożone w ciągu całego jego dnia. Brak dodatkowych przekąsek między nimi sprawi, że maluch chętniej spożyje serwowane mu posiłki w zaplanowanych porach.
- Warzywa i owoce.
Jeśli spożywane przez dziecko posiłki powstają w domu, warto przygotować listę warzyw i owoców, które maluch akceptuje oraz tych, które regularnie mu serwujemy. Jeśli jest pod opieką żłobka można skorzystać z obserwacji „cioć”, by dowidzieć się, które z produktów są jedzone chętnie, a które pozostają nietknięte. Dzięki temu łatwiej będzie ocenić jak bardzo bogaty i różnorodny jest to zestaw i na ile wykorzystujemy możliwości, jakie dają preferencje dziecka. Oczywiście, im bardziej kolorowe będą to kombinacje, tym lepiej – dania będą ciekawsze, a jednocześnie zapewniać będą szerszy wachlarz składników odżywczych niezbędnych dziecku. Warzywo lub owoc powinny być uwzględniane w każdym posiłku w ciągu dnia. Aby nieco urozmaicić formę ich serwowania, warto podawać je, np. w postaci kolorowych sałatek i surówek, deserów oraz stworzonych specjalnie z myślą o najmłodszych soków owocowych lub owocowo-warzywnych, najlepiej przecierowych.
- Produkty zbożowe.
Kaszki dla niemowląt i małych dzieci świetnie sprawdzą się także w diecie starszaków – by lepiej dopasować je do potrzeb i preferencji dziecka wystarczy dodać do nich pokrojone świeże owoce, dzięki którym posiłek stanie się kolorowy i bardziej atrakcyjny. Obok nich warto serwować już także coraz grubsze kasze, jak gryczana czy jaglana, różnorodne pieczywo, również wypiekane z mąki razowej, kolorowy ryż oraz różnokształtne makarony. Nie tylko są one źródłem ważnych składników, ale także pomogą kształtować smakosza, który za kilka lat z przyjemnością będzie kosztował nowych smaków.
- Produkty mleczne.
W dalszym ciągu stanowią ważny element diety dziecka, dostarczając m.in. ważnych dla zdrowych kości wapnia i witaminy D. Tu także duże znaczenie ma różnorodność – jogurty, kefiry, maślanka, sery czy mleko będą zarówno:
- dobrą bazą do śniadań i kolacji (owsianka, placuszki), jak i
- ciekawym elementem mniejszych posiłków (II śniadanie i podwieczorek), gdzie serwować je można w formie deserów z owocami lub uwielbianych przez dzieci koktajli.
Szczególnym produktem z tej grupy są mleka stworzone specjalnie z myślą o przedszkolakach jak dostępne od niedawna NAN OPTIPRO® 5, zawierające wysokiej jakości białko OPTIPRO®. Jest to mleko modyfikowane JUNIOR wzbogacone w witaminy i składniki mineralne przeznaczone dla dzieci po 2,5 roku życia. Stanowi odpowiedź na zdiagnozowane już nieprawidłowości w dziecięcym menu – opisane wyżej niedobory i nadmiary składników odżywczych. Obecność witamin A, D, E, folianów, żelaza i cynku oraz ściśle kontrolowana ilość białka mają na celu lepsze dostosowanie wartości odżywczej posiłków do zmieniających się potrzeba malucha.
- Mięso, ryby, jaja.
Chociaż na steki może być jeszcze za wcześnie, produkty z tej grupy świetnie sprawdzą się w zupie, w formie pulpecików, jako dodatek do kanapek lub kolorowych sałatek. Obok kurczaka i indyka warto podawać również cielęcinę, królika czy chudą wieprzowinę (schab, szynka). 1-2 razy w tygodniu na talerz trafić powinien obiadek rybny – zawarte w tłustych rybach morskich kwasy tłuszczowe omega-3 pomagają rozwijać wzrok i mózg u dzieci.
- Zdrowe tłuszcze.
Orzechy, nasiona, pestki, oliwa z oliwek czy oleje roślinne są źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym wspomnianych już kwasów omega-3. Tłuszczu w diecie dzieci nie należy się obawiać – ich mózg, który w dalszym ciągu intensywnie się rozwija, w dużej mierze zbudowany jest właśnie z tego składnika!
Zaspokaja pragnienie, pomaga dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu, wspiera utrzymanie prawidłowej ciepłoty ciała, uczestniczy w przebiegu wielu reakcji wewnątrz organizmu – woda jest niezbędna do życia. Ilość wody, jaką w ciągu dnia powinien wypić maluch łatwo można wyliczyć znając jedynie jego masę ciała:
- W przypadku dzieci o masie ciała 11-20kg: 1000 ml + 50 ml na każdy kilogram powyżej 10 kg;
- W przypadku dzieci o masie ciała >20kg: 1500 ml + 20 ml na każdy kilogram powyżej 20 kg.
Tak przygotowany do przekroczenia przedszkolnego progu maluch będzie gotów, by radośnie podjąć nowe wyzwania.
* porównano zapotrzebowanie dzieci w wieku 1-3 lata i 4-6 lat
Ważne informacje dla matek: Karmienie piersią jest najlepszym sposobem żywienia niemowlęcia, gdyż mleko matki zapewnia idealnie zbilansowaną dietę, chroni przed chorobami oraz dostarcza wielu innych korzyści, zarówno dla dziecka, jak i mamy. Przed podjęciem decyzji dotyczącej karmienia malucha porozmawiaj z lekarzem lub położną. Wskazówki specjalistów pomogą Ci odpowiednio przygotować się do karmienia piersią oraz utrzymać laktację. Jeśli zdecydujesz się karmić piersią, zadbaj, by Twoja dieta była zdrowa i prawidłowo zbilansowana. Mleko modyfikowane zostało stworzone by zastąpić mleko matki w sytuacji, kiedy zdecyduje ona o zaprzestaniu karmienia piersią, bądź z jakichś przyczyn karmienie piersią nie jest możliwe. Pamiętaj, że decyzja o zaprzestaniu karmienia piersią lub wprowadzeniu częściowego dokarmiania butelką ograniczy ilość wytwarzanego pokarmu. Jeśli z jakichkolwiek powodów zdecydujesz o zaprzestaniu karmienia piersią, pamiętaj, że taką decyzję trudno odwrócić. Zanim zaczniesz używać mleko modyfikowane, pomyśl o konsekwencjach socjalnych i finansowych. Przez wzgląd na zdrowie swojego dziecka, zawsze przestrzegaj zamieszczonych na etykiecie wskazówek producenta dotyczących przygotowania, podawania i przechowywania mleka modyfikowanego.